|
Inleiding: Een
Belg in Ushuaia. We schrijven 24 januari 2008, Adrien de Gerlache wordt stijlvol van zijn verstoppende doek bevrijd en kijkt met wijd opengesperde ogen zijn geliefde Beagle Kanaal in. Na 110 jaar heeft hij hier – in de meest zuidelijke stad ter wereld – eindelijk zijn plaats verdiend, waar hij nu als eerste van een lange reeks poolreizigers voor eeuwig langs de boulevard prijkt. Het is een windstille en zeldzaam zonnige dag als meer dan 100 Belgen vol fierheid de toespraken volgen en zich vergapen aan de prachtige ogen en gedetailleerde snor van dit schitterende standbeeld. |
|
De weg van erkenning was echter lang en
moeilijk en begon meer dan een jaar terug bij zijn creator, beeldhouwer Jos
Carmans. De historie van de Gerlache kennende, was het zijn droom dit prachtige,
realistische borstbeeld van onze bekende Belg een plaats te geven waar het
thuishoort: het vertrekpunt van de Belgica expeditie in 1897 namelijk Ushuaia.
Het was voor hem een logische stap om hiervoor aan te kloppen bij Herman Hannon,
poolreiziger sedert jaren en stichter van Asteria Expeditions, met de vraag om
hulp bij het realiseren van dit schijnbaar onmogelijke project. Het idee was geboren maar de weg was lang. De taalbarrière, de afstand, de politiek en ontelbare andere kleine en grote problemen moesten uit de weg |
geruimd worden. Talloze e-mails vloeiden over de oceaan alvorens Herman in mei 2007 naar het einde van de wereld vertrok voor een week onderhandelen met de plaatselijke autoriteiten. Het enthousiasme was aanstekelijk en al gauw waren de hoogwaardigheidsbekleders gewonnen voor het idee. Ondertussen werkte Jos ijverig verder aan het beeld en zijn aankleding |
en zag zijn droom steeds dichterbij komen.
Tegen eind november was alles in kannen en kruiken en werd het massieve, 2.6
meter hoge kunstwerk per boot op transport geplaatst.
December 2007 wordt een zorgwekkende
ommekeer in het schijnbaar optimistische verhaal. Gemeenteraadsverkiezingen in Ushuaia dreigen roet in het eten te gooien als blijkt dat alle
verantwoordelijken plots vervangen worden door leden van de tegenpartij. |
|||||
|
|||||
|
|||||
|
|||||
loodsen op de haven, wachtend op daglicht
en de geuren van de zuidelijke zee. Deze heuse crisissituatie noopt Herman vervroegd af te reizen naar het zuiden om alsnog de plooien glad te strijken en onze Adrien de plaats te geven die hij verdient. Als ik hem een week later ter plaatse ontmoet is hij zo goed als uitgeput. Maar de frustratie bij hem en Jos Carmans heeft plaats gemaakt voor euforie. Het is gelukt!En hoe! Heel Ushuaia is gemobiliseerd en deelt in de vreugde en het enthousiasme. Tientallen mensen werken zich te pletter om van de onthulling een echt feest te maken. |
|||||
Niets dan blije gezichten bij alle meetings en besprekingen die ik mag bijwonen. We worden met stijl ontvangen door de burgemeester en zijn gevolg, dineren samen met de museumdirecteur en de ondertussen gearriveerde kleinzoon van Adrien – Baron Bernard de Gerlache – wordt overal als een koning onthaald. Het kan dan ook niet anders dan dat de onthulling een prachtig, emotioneel eerbetoon wordt aan één van onze belangrijkste Belgen. We schrijven 25 januari 2008, vanuit de verte zie ik onze landgenoot statig en fier prijken in de warme ochtendzon. Ik nestel me aan zijn voeten en schrijf mijn dagboek. Voortdurend komen groepjes mensen aangewandeld en lezen luidopéén van de teksten op de marmeren zijkant. Ik geniet in stilte van hun onderlinge commentaar en ben zo fier Belg te zijn in Ushuaia… |
Dag 1-2, zaterdag en zondag 19-20 januari: De heenreis. Een vlotte treinreis brengt me naar Zaventem waar ik samen met enkele cruisepassagiers van de Polar Star incheck op een lange reis naar Ushuaia. Via Madrid kom ik in Buenos Aires terecht waar Mauricio, een vriendelijke filosoof en taxichauffeur, mij naar de nationale luchthaven brengt. Gelegen langs de 90 kilometer brede Rio
de la Plata is dit een ideale plek om Argentijnen te observeren die genieten van
hun zondagsrust. |
|
zat. De aanvliegroute naar mijn tweede thuis Ushuaia is nog mooier dan ik me kan herinneren en de meren en rivieren schitteren in de felle namiddagzon. De adembenemende bergtoppen lijken gevaarlijk dichtbij en de stad ligt nog steeds vredig |
![]() |
neergeplant aan de voet
van de Monte Martial en de Monte Olivia. Als na lang wachten mijn bagage er eindelijk aankomt staat nonkeltje Herman reeds paraat in de inkomhal. Inchecken in het hotel, na 32 uur onderweg mijn eerste douche en daarna naar ‘Chez Manu’ voor een lekkere maaltijd met grandioos zicht op het Beagle kanaal. Tijd is hier een relatief begrip als je plots merkt dat het om 23u30 nog steeds niet donker is. Dat is zo’n zes uur later dan in ons Belgenlandje! |
Dag 3, maandag
21 januari: De eerste gesprekken. Vandaag en de volgende dagen help ik Herman, samen met Jos Carmans – de beeldhouwer van de buste van Adrien de Gerlache – moeten we nog een hele reeks afspraken afhandelen. We worden onder meer verwacht op het bureau van toerisme en op het stadhuis. Ik maak ook kennis met Patricia Galván van Navalia (een port agent en ship supplier), zij zullen instaan voor |
het
onderhoud van het beeld. Maria Alejandra Rossel is dan weer een uitbundige
duivel-doet-al en vice president van het Museo Maritimo waar 2 cellen aan de
Gerlache gewijd zijn. Ook Mariano – human resources student, vertaler en medewerker van het toeristenbureau – is van de partij. Vandaag op de agenda: het tapkastprobleem oplossen, zorgen voor 100 stadsplannetjes voor alle aankomende cruisepassagiers, zegels kleven op de filatelie-enveloppen, etc. Nonkeltje weet niet waar eerst begonnen. In de namiddag vertrekken we naar de
luchthaven om er baron Bernard de Gerlache (kleinzoon van) en zijn vrouw Myriam
op te halen. |
|
(Leguisamón) vergezellen ons en zullen de Baron officieel ontvangen. Jos en Anne Marie mogen jammer genoeg niet mee naar de VIP ruimte die buiten de douanecontrole ligt. Uitgerekend nu hebben ze geen identiteitsbewijs op zak en kunnen zo de |
|
ceremonie niet bijwonen. Guillermo bombardeert me tot officiële fotografe als hij me vraagt dit uniek moment vast te leggen en hem nadien de foto’s te bezorgen voor de krant in Ushuaia. Het wordt een hartelijke ontmoeting met Bernard de Gerlache, ongedwongen en zonder franjes. Later op de dag bezoeken we samen het museum.De Gerlache ziet er voor het eerst de in |
||
|
|
||
museum
al zo zat als een Zwitser. Met verheven stem en wijde gebaren ontvangt
hij een ietwat verbouwereerde Baron en Baronnes. Het is
grappig, maar triestig tegelijk. Een man met zo’n staat van dienst die in zo’n
toestand zijn eregasten ontvangt: beschamend… Het wordt vanzelfsprekend een
geanimeerd diner! Dag 4, dinsdag
22 januari: receptie stadhuis en excursie naar Lago Escondido en Fagnano. |
|
stad, de nodige vlaggen en andere
ornamenten. Aanwezig zijn chef protocol Guillermo, chef toerisme Leguisamón, de Baron en Baronnes, Jos Carmans en zijn vrouw, Mariano de vertaler, Herman en ikzelf en verder een fotograaf en cameravrouw. Ik posteer me bij de deur om de
eerste handdruk tussen de burgemeester en de baron niet te missen, als plots de
deur openzwaait en er een knappe 40-er me een zoen op de wang drukt. Alle plichtplegingen worden vervuld en er wordt op het beeld getoast met…. een glaasje plat water!! Geen alcohol |
|
geen fruitsap, geen keuze… water of niets.In de namiddag krijg ik als opdracht chauffeur te spelen van de Baron en Jos, samen met hun eega’s. Alejandra duwt me de sleutels van een 4x4 Toyota pickup in de handen en vraagt me of ik een internationaal rijbewijs heb. Als ik ‘ja’ zeg, antwoord ze ‘Wel, dan kun jij rijden!’. De eerste kilometers heb ik een beetje de daver in mijn lijf. |
|
Nooit met zo’n wagen gereden en zeker niet met zo’n
vooraanstaand gezelschap als passagiers. Zij lijken me echter volledig te vertrouwen en algauw voel ik me in mijn sas. De tocht gaat naar Lago Escondido en Lago Fagnano dwars door de besneeuwde bergen. Alles vlot goed en het wordt een ontspannen namiddag. We nemen een koffietje in een knus hotel gelegen aan de oevers van het vredige Lago Escondido en maken enkele korte wandelingen in dit prachtige gebied. Op de terugweg neemt de Baron het stuur over en klimmen |
we
langs de steile, oude weg terug naar de hoofdbaan. Ondertussen gaat Herman de cameraploeg -
bestaande uit journalist Johan Van Praet, fotograaf Yan Verscheuren en Mark de
cameraman – ophalen aan de luchthaven. ’s Avonds diner we samen in ‘Tante
Elvira’ op kosten van de Baron. |
Dag 5, woensdag
23 januari: preview beeld, interviews en Harberton. In de namiddag word ik uitgenodigd door Yan, Mark en Johan om mee te rijden |
|
naar Estancia Harberton. Deze voormalige schapenranch ligt zo’n 80 van Ushuaia genesteld langs de kust. Op deze plek liep de Belgica in 1897 vast op een zandbank. Na hulp van de ranchbewoners en hun dienaars bij het lossen van honderden kilo’s |
|
kolen, kon de Belgica zijn pas
begonnen tocht naar het Zuiden verder zetten en het is een schitterende locatie voor een interview.. Bernard de Gerlache stond
erop deze plek te bezoeken.
|
|
Op de zomerse Ushuaia hitte en de genadeloos brandende zon had ik echter
niet gerekend en ik kom dan ook fel verbrand terug.Ondertussen zijn alle Belgen, die morgen
op Antarctica-cruise vertrekken, aangekomen in hotel Los Yamanes. Samen met
Jozef Verlinden (poolspecialist en biograaf), zijn vrouw Josée, Herman en Luc
Degroote (Belgisch militair attaché in Buenos Aires) gaan we om 10 uur nog op
zoek naar een maaltijd bij ‘Tante Nina’.
Dag 6,
donderdag 24 januari: Onthulling standbeeld en vertrek Polar Star. |
|
zonsONDERGANG en, enkele uren
nadien een zonsopgang. In die volgorde en allebei ’s morgens! Het wordt hier
immers pas echt donker na middernacht en de zon keert al om 5 uur terug. Vandaag is het D-day!! Als ik om 10u15 bij het standbeeld aankom is alles al in gereedheid gebracht. Het doek is netjes gedrapeerd met Argentijnse lintjes eraan gestrikt, de nerveuze notabelen en piekfijn uitgedoste militairen zijn van de partij en er is een aanzienlijke groep volk. Alle sprekers zijn in goeden doen en loven de Gerlache voor zijn moed en doorzettingsvermogen alsook zijn belang voor de stad Ushuaia wordt extra in de verf gezet. Herman vertelt over de lange weg van meetings en afspraken die tot deze onthulling leidden en Jozef Verlinden heeft het over het ontstaan van het |
idee om deze buste hier te plaatsen. De Baron vertelt een korte versie van dit heldenverhaal en de burgemeester is van mening dat we allemaal iets kunnen leren uit de dapperheid van Adrien en zijn mannen. Het beeld wordt nog gezegend door de |
plaatselijke bisschop en kan
daarna onder luid applaus en met terechte
fierheid onthuld worden. De hymnes van Argentinië, België en de
Malvinas vullen de warme ochtendlucht en zo vertrekken we naar het museum voor
een geslaagde receptie. Nadien bezoek ik Patricia Galván, ze zal me een ‘permis’ of vrijgeleide bezorgen om de kade op te mogen voor het vertrek van de Polar Star deze namiddag. Samen met Veerle Molenaers – een Belgische reisleidster die BA woont - kan ik dus de groep enthousiast uitzwaaien. In de namiddag spreek ik om 16 uur af met Veerle. Ze is erg blij dat ze mee kan en op die manier het schip kan bezoeken. Al vanaf mijn eerste passen op de kade voel ik de vlinders in mijn buik. Hier liggen de schepen naar het zuiden |
|
voor het grijpen! De Antarctica II, de Bremen, ‘Le diamant’ en de Polar Star. Allemaal klaar om – weliswaar en jammer genoeg zonder mij – koers te zetten naar de witte wereld…Annick (Asteria Expeditions, organisator) nodigt me uit op het schip en het lijkt wel of ik hier gisteren nog stond. De groen geverfde dekken en buitengangen, het wit geschilderde staal van de relingen, de |
|
typische geur aan boord, de doolhof van gangen en kajuiten…het lijkt nog maar pas geleden en niet een reis uit het verre verleden. Iedereen is verbaasd dat ik niet meereis, en allen maken grapjes over hoe ik me als verstekeling aan boord zou kunnen verstoppen. Maar helaas, als iedereen naar de observatieruimte trekt voor een eerste briefing, moet ik met een lang gat en veel hartzeer het schip onherroepelijk verlaten. Patricia, Jos en Anne Marie komen het schip ook uitzwaaien. Als om 18u30 de loopbrug wordt gehesen en de dikke trossen worden losgegooid, maakt het schip zich los van de kade. |
Alle passagiers verzamelen op het achterdek en ik zwaai hen, enthousiast maar vol weemoed, vaarwel en een goede vaart toe. ‘Doe de groeten aan mijn vrienden de pinguins!’. Het schip wordt vergezeld door een zwerm hongerige meeuwen en ik moet lijdzaam toezien hoe het kleiner en kleiner wordt om daarna op te lossen in het kalme water van het Beagle kanaal. |
Ik slof dus maar naar mijn hotelletje en
maak me klaar voor mijn afspraak met Luc Degroote. Luc is Belgisch Militair
attaché voor Argentinië, Chili en Brazilië en woont met zijn vrouw in een villa
met zwembad in de residentiële wijk van Buenos Aires. |
|
Dag 7, vrijdag 25 januari: cruise op het Beagle Kanaal. Mijn eerste taak vandaag is kranten kopen! Gisteren op de boot heeft Daniel me gevraagd 50 kranten te kopen met het relaas van de geslaagde onthulling. Ook nonkeltje wil er: 5 Diario’s en 5 l’Imparcials. Op het toerisme bureau schaak ik Mariano en |
|
sleur hem mee naar
chef protocol Guillermo. Als tolk van dienst kan hij beter uitleggen aan
Guillermo wat ik zoek. De krantenverkoper op straat weet niet wat hem overkomt
als ik, vergezeld van de twee mannen, zijn hele voorraad opkoop! En zo ligt er
nu bij Navalia een dikke stapel kranten te wachten op de gelukkige terugkeerders.
Ik kan het niet laten om eens te gaan kijken hoe het met onze ‘Adrien’ is, zo kort na zijn onthulling. Ik vlei me dan ook neer aan zijn voeten om mijn dagboek wat bij te werken. Kwestie van inspiratie op te doen op deze unieke plek. En ik ben blijkbaar niet de enige die eens polshoogte komt nemen: zowel Luc Degroote als Jos en Anne-Marie hebben blijkbaar hetzelfde idee. Voortdurend komen groepjes mensen aangewandeld en lezen luidop één van |
de teksten op de marmeren
zijkant. Ik geniet in stilte van hun onderlinge commentaar en ben zo fier Belg te zijn in Ushuaia… Daarna terug naar Hostal Malvinas want Luc komt om 10 uur zijn bagage bij mij deponeren tot zijn vertrek met de avondvlucht naar BA. Ik ga een autootje huren en moet al onmiddellijk de hulp inroepen van de verhuurder. Blijkt mijn karretje bergaf |
geparkeerd te staan in een
straat met een hellingspercentage van 45%! Zonder servo en totaal onervaren,
lukt het me niet zonder dat ik brokken maak. Daarna gaat het vlot hoor! Al is het eventjes wennen in het Ushuaiaanse verkeer. Zo is rijden in de steile straten in het begin wel erg spannend alhoewel je gelukkig nooit moet stoppen: bergop- en bergafwaarts hebben altijd voorrang! Vervolgens staan verkeerslichten hier altijd VOORBIJ een kruispunt en eenrichtingsborden schuin op de LINKERhoek van een straat. Op die manier reed ik plots als spookrijder op één van de hoofdwegen… Om drie uur scheep ik in op de boot van Rumbosur voor een tocht op het Beaglekanaal, richting Pinguin Island. Het is een warme, zomerse dag en met 25 graden een Ushuaiaans record! |
|
Het is dan ook een geknipte dag voor een verkoelend tochtje op het water. Zeeleeuwen, aalscholver en pinguïns zijn onze gezellen tussen rotspartijen en uit het water oprijzende bergen. Wind en zon doen de rest en voor de tweede keer kom ik |
|
verbrand terug
aan in Ushuaia. Het is inmiddels 21u30 en na een meeneem-empanada rijd ik naar
het uitkijkpunt langs de weg naar de Martial gletsjer. Mijn dagelijkse afspraak
in de hoop een uitzonderlijk zonsondergang te beleven.
Dag 8, zaterdag
26 januari: de Martial gletsjer. |
deel officiële instanties (zoals de post) doen dat. Vandaag heb ik een afspraak met Carlos Vairo : directeur van het museum , schrijver van ontelbare boeken, eigenaar van de World’s End winkels, etc. Hij ontvangt expeditieleider Jessica Kirsten van de Fram & Hurtigruten, en wil me kort introduceren. Heel lief van hem om me te proberen te helpen, maar zij heeft geen |
beslissingsrecht en als EL kan ze mij eigenlijk als concurrentie zien. Ik overhandig haar mijn CV maar heb weinig vertrouwen dat die bij de juiste persoon terecht komt. Ik krijg wel het visitekaartje van haar baas en kan zo direct contact opnemen. Na de middag passeer ik eerst bij Patricia. Samen stellen we een lijst op van mogelijke contacten die mij aan een job op één van de schepen naar Antarctica kunnen helpen.Mijn CV zal ze aan Julio Preller en Stefaan Kindberg overhandigen, beide waren aan boord van de Multanovskiy toen ik 10 jaar geleden naar het witte continent voer. Met mijn Corsatje rijd ik daarna de berg op naar de Martial |
|
gletsjer. De hele namiddag breng ik door in dit prachtige
gebied met subliem zicht op de stad en het kanaal. Met mijn crocs klauter ik
rotspartij op en af, waad ik door het klaterend gletsjerriviertje en schuif
terug naar beneden. Twee uur lang loop ik rond met kletsnatte kousen en ijskoude
voeten met als gevolg dat ze door de wrijving verbrand zijn natuurlijk. Maar het
is prachtig en voldaan keer ik het laatste stuk met de zetellift terug.Een sfeervolle zonsondergang over het Beagle kanaal sluit deze prachtige dag waardig af.
Dag 9, zondag
27 januari: Parque Nacional Tierra del fuego. |
|
achter een voorligger rijdt.
Aan de gate betaal ik mijn toegangsgeld en hoop hier de ganse dag in dit
schitterende natuurgebied door te brengen. De besneeuwde bergtoppen verraden dat ik me hier midden in de uitlopers van het Andes gebergte bevind. Dichte bossen wisselen af met uitgestrekte grasvlakten en spiegelende, veelkleurige meertjes. Mijn eerste stop is Bahia Lapataia, een mooie, winderige
baai, letterlijk op het einde van de wereld. Hier stopt namelijk de Ruta nr. 3
die meer dan 3000 kilometer noordwaarts, in Buenos Aires, begint. Als ik
vertrek voor een wandeling door het donkere bos, trekken de eerste
wolken samen boven het bladerdak.Als daar maar geen regen van komt! |
Ik rijd een stukje terug en maak korte wandelingen of stop bij interessante uitzichtpunten. Langs een van de vele riviertjes zie ik het werk dat de massaal aanwezige bevers hier aanrichten: grote, dikke dammen van boomstammen en kreupelhout veranderen voordurend de loop van deze riviertjes. Indrukwekkend om te zien waartoe deze relatief kleine diertjes in staat zijn! |
IJverig en sterk als
ze zijn, bouwen ze hier echte meesterwerken. De rest van de dag rij ik af en aan en bewonder de schitterende vergezichten, de vele watervogels, wilde paarden en ontelbare konijntjes. De zon speelt verstoppertje en doet de temperatuur drastisch toe- of afnemen. Het draait dan ook tegen vijf uur eer ik dit inspirerende natuurgebied achter me laat en met mijn Corsatje terug richting Ushuaia tuf. Na een vlugge picknick van empanada en Fanta – ze kennen me daar |
|
ondertussen al in dat
gezellige winkeltje – rijd ik een laatste keer de stad uit
richting Martial gletsjer. Mijn laatste avond wil ik doorbrengen met Ushuaia aan mijn voeten, badend in de warme avondzon. De ultieme zonsondergang beleven voor ik morgen terug op transport naar België word gezet… |
|
Dag 10, maandag
28 januari: terug naar huis. De laatste kilometers die ik hier met mijn huurwagentje afleg, brengen me naar het verhuurkantoortje waar ik met spijt mijn vierwieler terug inlever. Een laatste ronde te voet door Ushuaia: ik neem afscheid van het standbeeld en van de vele mensen die ik hier de afgelopen dagen heb leren kennen. Het onvermijdelijke komt nu snel dichterbij en met een laatste blik op mijn tweede thuis en zijn magnifieke, ruige omgeving, zet het vliegtuig koers naar Buenos Aires. Met een wachttijd van zes uur plan ik daar een blitsbezoek aan de stad, maar dat is buiten de hectische vliegveldtoestanden gerekend. Mijn zes uur besteed ik dus helemaal aan aanschuiven, aanschuiven…. en nog eens aanschuiven! Een file aan de check-in, aan de balie voor het innen van de taks, aan het toilet, de douane, de controle van de handbagage en zelf de cafetaria. Het is wel duidelijk dat dit vliegveld uit zijn voegen barst en er dringend aan uitbreiding gedacht moet worden! Een lange nachtvlucht met een Oostendenaar als buurman brengt me uiteindelijk terug in het regenachtige België . |
Kristine |
||
|
410.09.11.08 |