Europa - Finland - Lapland - Sallatunturi - Rendieren

Rendieren
Tekst en foto's: Martijn en Lonneke
Reistijd: januari 2008

Finland - Lapland - Sallatunturi

 

     
 
Zondag 27 januari
Vertrek naar Sallatunturi

6 uur. Mijn wekker, Martijn zijn wekker en het irritante wekkergeluid van de gsm doen uitermate goed hun best om ons wakker te krijgen. Slaperig en met complete skihellingen onder onze ogen staan we naast ons bed en verzamelen onze spullen die we tot vannacht 2 uur in onze tassen hebben gefrot. Ietsjes vergist in de tijd; ik door weer dat stomme idee te hebben om een schoon huis achter te moeten laten en Martijn, tsja, die laadt chronisch zijn tas altijd pas op het allerlaatste moment in.
 


Schiphol - Vliegtuig van Latcharter naar Finland

Een kort nachtje dus van maar 4 uurtjes slaap, maar dat zijn we snel vergeten als het inmiddels is doorgedrongen: we gaan op vakantie! Op naar de husky's, de rendieren en de hopelijk bergen sneeuw, we hebben er erg veel zin in!

De tas inpakken viel overigens niet mee; het was nog moeilijk kiezen welke van de zoveel skipakken we meenemen, welke handschoenen (of toch maar wanten?) en al de thermo-onderkleding moet ook maar mee. Met het oogpunt op de afschrikwekkende lage temperaturen in Lapland gaan we maar voor warm, dus gewapend met wanten, verwarmbare inlegzooltjes, handwarmers en een dood konijn vertrekken we richting Schiphol. Voor de lezers die denken dat ik een opgezette flappie in mijn tas meezeul is misschien enige uitleg op zijn plaats.

Met dit dode konijn bedoel ik natuurlijk mijn lekker warme bontmuts, gemaakt van o.a. een konijnenvachtje. Ja, zelfs ik, dierenliefhebster ten top, heb me ooit laten verleiden tot het kopen ervan. Het heeft me destijds wel wat slapeloze nachten bezorgd (net goed) maar nu gaat hij dan toch echt van pas komen in het barre klimaat van Lapland.
 
Ruim op tijd zitten we dan bepakt en bezakt op Schiphol, te kijken naar het gooi- en smijtwerk van de laadploeg. Met verbijstering slaan we de laders gade als er weer een paar ski’s van boven uit het vliegtuig op de grond klappen. Nee, het is maar goed dat we onze eigen skispullen niet meegenomen hebben.

Een half uurtje later dan gepland vertrekt het vliegtuig en na 3 uur en ongeveer 2000 km te hebben overbrugd landen we op het kleine vliegveldje van Rovaniemi op een landingsbaan van ijs en sneeuw. Meteen als we buiten komen voelen we het al; de vorst bijt licht in onze neuzen en onze voetstappen kraken in de sneeuw. De eerste handschoenen en mutsen worden tevoorschijn getoverd. Heerlijk die kou!

 
 
Dan begeven we ons naar de bus voor een transfer van ruim 2 uur naar Sallatunturi, onze verblijfplaats voor de komende week. Na ruim 2 uur gereden te hebben op een lange verlaten weg vol sneeuw en ijs komen we bij Sallatunturi. Maar voordat we naar de bungalows gaan worden we afgezet bij het rendierpark Poropuisto, vanwaar de meeste excursies plaatsvinden.

We krijgen een korte uitleg over de activiteiten en zien spectaculaire foto’s van het poollicht. Toevallig zitten er in deze week een aantal amateur weerkundigen die exact bijhouden wanneer de kans groot is om poollicht te kunnen zien. Er wordt verteld dat het vanavond al mogelijk zou kunnen zijn, maar dat tegen het einde van de week de poolactiviteit toeneemt.

We hopen in ieder geval deze natuurlichtshow te mogen aanschouwen!


Rovaniemi Airport - Geland op sneeuw en ijs!


Hierna worden we afgezet bij het Revontuli hotel waar we de sleutel krijgen van ons Tunturitähti bungalowtje. We hebben huisje nr. 2 en dat ligt erg centraal en precies tegenover het kleine winkeltje. We bekijken ons huisje en het ziet er heel knus uit, alles is van hout, we hebben een gezellige openhaard en een royale badkamer, inclusief sauna.
 


Tähti bungalows - Rechts ons huisje

Omdat we inmiddels wel trek hebben gekregen laten we de tassen voor wat ze zijn en gaan een hapje eten bij het hotel. Na het eten vertrekken we weer richting ons huisje om de tassen uit te gaan laden en als we rond 22.00 uur klaar zijn besluiten we om eens een stukje te gaan wandelen in de omgeving, hopende dat we al een glimp op kunnen vangen van het poollicht.

Stom, stom, stom. We zitten hier in Lapland. Met vreselijk lage temperaturen. - 24 graden Celsius om precies te zijn. En wat doen wij? In onze spijkerbroek en gewone schoenen gaan wandelen. Mijn tenen voel ik niet meer, mijn fleece ‘burka’ is helemaal bevroren en wit uitgeslagen door mijn adem en ik heb zelfs een koude kont!

We lopen nog een klein stukje door richting de camping, want daar is een grote open plek en daar zou je het poollicht het beste kunnen zien. Maar we hebben geen idee waar we precies moeten zijn en hoe ver het nog is en dus beslissen we terug te keren naar ons huisje en de boel een beetje te laten ontdooien.
 

Eenmaal ontdooit slaat de vermoeidheid van de dag en halve nacht toe en we besluiten vroeg onder de wol te gaan vandaag. Achteraf gezien een dramatische keuze geweest, want de volgende dag krijgen we te horen dat er geweldig mooi poollicht is geweest rond een uur of negen, net toen wij onze tassen aan het uitpakken waren. Ook later was het nog zichtbaar, maar omdat wij vlak voordat we bij de bewuste camping kwamen omdraaiden (wisten wij veel), hebben we het niet kunnen zien omdat er lichtvervuiling was (lantaarns). Waren we dus toch heel close bij het poollicht geweest dus je kunt het wel raden: op en top balen! Vanaf morgen laten we dus niets meer aan het toeval over.


Sallatunturi - De skipistes en rechts het Revontuli hotel


Maandag 28 januari
Geweien, rendieren en worstjes

Om half 8 schiet ik wakker van een overenthousiaste gsm die luid ligt te trillen op het grenen houten plankje naast het bed. Wat een pokkeherrie! Maar je wordt er in ieder geval wel wakker van. Het is nog pikkedonker buiten, maar dat is normaal voor deze tijd. In januari is het namelijk maar een paar uur per dag licht.
 


De zon komt langzaam op

We hebben er moeite mee, maar uiteindelijk lukt het ons om het lekker warme bedje te verlaten en ons aan te gaan kleden. Maar wat doe je aan? 2 lagen, 3 lagen of nog meer? Het is onze eerste dag hier en we hebben vandaag een rendiertocht op het programma. Hierbij zit je de meeste tijd stil in een slee en na een blik op de thermometer te hebben geworpen (-24 graden) lijkt het me verstandig vandaag voor veel laagjes te gaan. Daar gaan we dan. Over mijn ondergoed gaat de eerste laag thermokleding; een truitje met lange mouwen, een lange broek en ondersokken. Daarover doe ik de tweede laag; een fleecetrui met een lange fleecebroek en mijn skisokken.

Dan doe ik nog een dikker fleecevest aan, daaroverheen gaat mijn ski-jas en ik trek een skibroek aan. Mijn gezicht krijgt een laagje vaseline tegen bevriezing en hier krijg ik meteen al spijt van als ik zie dat het net lijkt of ik een lading boter op mijn gezicht heb gesmeerd. Wat een vette glimzooi. Daarna snowboots aan met mijn verwarmbare inlegzooltjes die ik aan kan doen in geval van nood en ik maak het geheel af met een fleece "burka" in mijn nek, dikke wanten met daaronder thermo-onderhandschoentjes (wel zo gemakkelijk voor het fotograferen) en mijn dood konijn.
 
Als ik dan eindelijk klaar ben met lagen aantrekken, dan kom ik vervolgens tot de niet zo aangename conclusie dat ik vergeten ben eerst nog even naar de wc te gaan, dat ik me amper nog kan bewegen en dat al die lagen over elkaar nouniet bepaald lekker zitten... Martijn, die voor iets minder lagen gaat dan ik (wat een bikkel!) lacht zich krom om mijn sierlijke tred. In de tussentijd krijg ik het intens warm (zo niet bloedstollend heet) en krijg ik engtevrees in mijn kleding. Mijn hoofd staat inmiddels in standje tomatenkleur en ik weet niet hoe snel ik naar buiten moet om vervolgens in de sneeuw te duiken. Lekker al die lagen. Ik twijfel nog of ik een laagje "af zal pellen", maar dan is het tijd om te gaan en waggelen we samen (nouja, waggel ik) richting de receptie van Tuvat waar we opgehaald worden voor de rendiertocht. Eenmaal bij het rendierpark aangekomen horen we de husky's al overactief janken/blaffen, maar daar komen we vandaag niet voor.


Morgen zijn de husky's aan de beurt, vandaag de rendieren. Binnen worden onze kleding en schoenen aandachtig bekeken (zijn we wel warm genoeg aangekleed?) maar één blik op mijn rode hoofd zegt waarschijnlijk al genoeg en we worden goedgekeurd.
 


Wij met Pikku-Pate

Er is nog een mogelijkheid om een warme overall over je skikleding aan te doen, maar deze extra laag laat ik graag aan mij voorbij gaan gezien het feit dat mijn bewegingsvrijheid nu al tot een minimum beperkt is.

Buiten krijgen we instructies van Hannu, één van de twee gidsen die vandaag met ons meegaan. Als we willen dat ons rendier stopt moeten we aan het touw trekken en als het rendier harder moet lopen dan geef je hem een tik met het touw. Klinkt simpel. Dan is het tijd om plaats te gaan nemen in de slee. Ik krijg het rendier met de naam Pikku-Pate (spreek uit ‘pikoe pattuh’), Martijn zijn rendier heet Tähti-Páá (spreek uit ‘tatti paaah’).

En daar gaan we dan, Martijn voorop en ik er achter. Al snel blijkt dat Martijn zijn rendier meer een LOOPdier is dan een RENdier, want het beestje is amper vooruit te branden.


Indrukwekkend gewei


En dan te bedenken dat een rendier 60 km per uur kan rennen! Mijn rendier doet zijn naam wel eer aan met als gevolg dat Martijn de hele tijd de hete adem en het gewei van Pikku-Pate in zijn nek heeft... Haha, wat een lol.
 


Twee parmantige antennes op zijn hoofdje

Ik hoef mijn rendier dus niet echt te besturen want hij volgt Martijn gewoon. Als hij stopt stoppen wij ook (gelukkig, dacht nog even dat Pikku-Pate zo langzamerhand DOOR Martijn wilde rennen) en als we weer gaan lopen/rennen rent Pikku-Pate gewoon mee. Handig zo’n rendier en ik nestel me comfortabel op het rendiervelletje in de slee genietend van de mooie witte omgeving en lachend om Martijn die druk bezig is zijn LOOPdier "aan de praat" te krijgen.

Op de bomen ligt een dikke laag rijp en de sneeuwkristallen schitteren in de zon, waanzinnig mooi en ik ben nu al verliefd op Lapland geworden... Na een eindje rijden stoppen we bij een omheind terrein waar wat jongere rendieren rondlopen. We mogen ze voeren met rendiermos en omdat ze dat natuurlijk weten stormen ze op ons af. Mijn oog valt op een aandoenlijk wit rendiertje met een vreselijk lief geweitje; 2 rechte takjes die parmantig op zijn hoofdje staan.

Het beestje heeft een band om zijn hoofd om hem al langzaam te laten wennen aan het tuigje voor het trekken van een slee. Leuk om de rendieren te voeren en van "wittakkie" met zijn twee antennes kan ik maar geen genoeg krijgen.
 

Vervolgens stappen we de slee weer op en krijgt Martijn instructies om zijn loopdier weer tot rendier te laten promoveren. Hij moet wat harder met het touw slaan, en dat werkt. Ineens stuift zijn rendier naar voren en even denk ik dat hij de hele groep voorbij dendert, maar uiteindelijk is het renmomentje maar van korte duur. We rijden door een betoverend mooie omgeving, waarbij de zon aardig helpt om het plaatje nog completer te maken. Dat doet de kou overigens ook; het is ijskoud en ik ben toch wel blij met al mijn kledinglagen.

Dan stoppen we bij een kota, een Lapse hut die overal in de wildernis te vinden zijn en waar je kan schuilen of opwarmen aan een zelfgemaakt vuurtje. Het wordt tijd voor de lunch en de rendieren worden losgemaakt van de slee en vastgebonden aan een boom.


Aangezien ik deze beesten prachtig vind tover ik mijn camera te voorschijn. Met mijn dikke wanten is fotograferen onmogelijk dus trek ik ze uit, ik heb tenslotte nog onderhandschoentjes aan die de kou wel een beetje zullen tegenhouden. Toch? Nee dus.
 


Rendierworstjes roosteren bij het vuur in de kota

Na 5 foto’s gemaakt te hebben zijn mijn handen en vingers bevroren tot op het bot en weet ik niet hoe snel ik de kota binnen moet vluchten waar inmiddels een lekker vuurtje brandt. In de kota is het donker en gezellig rond het vuur en iedereen warmt zijn of haar voeten en handen aan het vuur.

Mijn vingers ontdooien weer, maar man wat beginnen ze zeer te doen! Op dat fotograferen moeten we dan nog maar iets anders gaan verzinnen. We ploffen neer op een rendiervel en krijgen ieder een stok met een rendierworstje eraan geprikt die we aan de rand van het vuur moeten houden. Verder wordt er een flinke pot koffie (blackpot coffee) en thee gezet; de potten worden in het vuur gehangen en zijn in een mum van tijd loeiheet.

Het worstje smaakt erg lekker en na nog een zoet broodje is het tijd voor koffie en thee. We krijgen de traditionele kuksa uitgereikt; een beker gemaakt van een knoest uit berkenhout. Elke Lap heeft er een en wij nemen voor er ook eentje te kopen, als souvenir. In een mum van tijd tovert een van de gidsen een stukje hout om in een mooi lepeltje; die Lappen zijn echt goed met hout!
 


Licentie

Nadat iedereen de naam van zijn of haar rendier heeft genoemd (hoe was het ook al weer?) krijgen we een heus "reindeer driving license" dat een jaar geldig is. Bovendien krijgen we elk een soort ketting als aandenken; een stukje van een rendiergewei aan een leren koordje (rendierhuid).

Het gewei van een rendier groeit overigens 2 cm per dag en breekt op een gegeven moment door de huid heen, iets wat er soms wel wat bloederig uit ziet. Na een tijd valt het gewei af en groeit er weer een nieuw gewei.


Traditionele kuksa


Na de warme koffie en thee zijn we voldoende opgewarmd om de rest van de tocht aan te kunnen. De rendieren worden weer ingespannen en vervolgens rijden we weer richting rendierpark. Als we weer terug zijn mogen we "onze" rendieren nog bladeren voeren en daarmee nemen we afscheid van onze rendieren. Wat een geweldige dag was dit!
 


Het enige levensmiddelenwinkeltje in Sallatunturi

Met een taxi worden we weer terug naar onze bungalow gebracht.

We doen boodschappen in het winkeltje en lopen wat in de omgeving rond, op zoek naar de beste plekken voor het poollicht, aangezien we niet nog eens het poollicht mis willen lopen.

's Avonds eten we in restaurant Kelo en we bestellen, hoe kan het ook anders in Lapland, een elandburger en een rendierpizza. Als mijn rendierpizza wordt gebracht sla ik mijn pizza een beetje beteuterd gade. De pizza ziet eruit als een gewone pizza. (Alsof ze pizza’s met een gewei zouden serveren...)

 

Verder naar de eerste Husky-tocht


 
Martijn en Lonneke