Afrika - Gambia - Beeldverslag - Jufureh - James Island

Jufureh - James Island
Tekst en foto's: Arie van der Zalm
Reistijd: januari - februari 2008

Gambia

 

     
 
Jufureh

Jufureh, een plaats ten noorden van de Gambia rivier, is de geboorteplaats van Kunta Kinte. Een van de Amerikaanse nakomelingen van hem is de schrijver Alex Haley. Hij schreef het indrukwekkende boek Roots.

In dit boek worden de gruwelijkheden verteld die Kunta Kinte en alle andere slaven met hem moesten ondergaan. Zowel tijdens de barre overtocht van Afrika naar Amerika als tijdens hun slavernij zelf.

's Morgens vroeg begonnen wij de tocht naar Jufureh, Albadarr en James Island. Via Banjul nemen we de ferry naar Barra.

       
       
Hier kun je nog een ontbijtje tot je nemen, terwijl je op de ferry wacht. Dan komt de ferry. Wij staan helemaal vooraan dus wij zijn er vlug af. Op de ferry zijn prachtige taferelen te zien zoals deze vrouwen en kinderen. Je kan tussen de auto's een boekje lezen, de vracht controleren, enz.
       
       
Dan gaan wij weer na 45 minuten. Nog even wat small talk. Even ijs halen voor de koelbox. Dan over stoffige zandpaden...
       
       
...en door vele dorpjes richting Jufureh. Hier zie je nog de... ...echte dorpjes en de hutten zoals ze vroeger overal stonden. Af en toe stoppen, foto maken, meteen is de auto door kinderen omgeven. Wat drinken en verder ging het.
       
       
Kinderen met de auto meelopend en luid roepend "boubabs" (blanken) Toen wij eindelijk aankwamen hebben wij eerst de ruïnes... ...van de Portugese nederzettingen El Domingo bekeken. Daarna het Museum dat in 1997 geopend werd.
       
Dit kleine museum geeft op eenvoudige, maar zeer indringende wijze een beeld wat zich in die tijd hier heeft afgespeeld. Daar staat ook nog een ruïne van een Frans magazijn, waar alles opgeslagen werd, wat destijds met boten is aangevoerd.
       

       
Gedenkwaardige schildering op de muur van het museum. Daarna zijn wij met een bootje naar James Island gevaren, het slaveneiland, dat ongeveer midden in de rivier ligt. Hier is de rivier ongeveer 8 kilometer breed.
       
       
Hier ziet u indrukwekkende ruïnes uit deze tijd. Het is bijna niet voorstelbaar wat hier voor gruwelijke, mensverachtende dingen hebben plaatsgevonden. Van het eiland is al een stuk afgebrokkeld.
       
Dankzij de vele baobab bomen is het eiland nog niet helemaal in de rivier verdwenen. De wortels van deze bomen vertragen alles maar als er niets ondernomen wordt, zal dit eiland aan de rivier prijs gegeven moeten worden.
       

       
"Never Again". Een monument met de wereldbol als hoofd en een verbroken ketting. Als wij dan met de boot terug gaan blijkt er nog maar heel weinig benzine... ...in de plastic tank te zitten. En alleen door deze steeds hoger te houden, komen wij met de laatste druppel weer op het vasteland.
 

De weg terug


 

     
Nog even een babbeltje. Lekker in de schaduw even bijpraten. En hier zitten de mannen van de afdeling sterke verhalen. Weer door verschillende dorpjes maar nu via een andere weg.
     
Maar die zou dit keer wel heel lang duren.

Wij moesten 3 uur op de ferry wachten. Niet dat deze niet zou varen maar wij kwamen er gewoon niet op. Wij stonden op de 8ste plaats maar dit hielp niet veel.

Hier merkte ik ook echt de corruptie die in deze landen heerst: als je maar genoeg betaalt halen ze je zo maar uit de wachtende rij en mag je mee.

Je zag op dat moment alleen maar grote en dure auto's de ferry oprijden. Nou ja, moet ik wel aan wennen. Je mag ook niet teveel zeggen, dan moet je nog langer wachten. Eindelijk mochten we dan toch nog overvaren. Maar het was een mooie en interessante dag.
 
Alex Haley - Amerikaans schrijver en journalist

In 1976 publiceerde Haley "Roots: The Saga of an American Family", in het Nederlands uitgegeven als "Roots, wij zwarten", op basis van de geschiedenis van zijn eigen familie, die was teruggetraceerd tot de Madinka Kunta Kinte die in 1767 in Gambia door slavenhandelaren was gevangen en in Amerika als slaaf werd verkocht.

Het boek had tien jaar voorbereiding en onderzoek gekost, waarbij Haley meermalen in Gambia was geweest. Van een griot had hij aldaar de mondeling overgeleverde geschiedenis van Kunta Kinte vernomen, waarna hij dit kon verbinden aan zijn eigen familiegeschiedenis. Roots werd in 37 talen vertaald, won een Pulitzer Prize en werd verfilmd tot een miniserie. Voor Amerikanen van Afrikaanse afkomst was Roots het bewijs dat er in veel gevallen meer informatie over hun afkomst was dan tot dan toe werd aangenomen.

Een griot of djeli is in West-Afrika een dichter, lofzanger en muzikant, en wordt beschouwd als bewaarder en verteller van mondeling overgebrachte tradities en geschiedenis.

Haley's werk was niet altijd zonder controverse. Zowel in Roots zijn feiten en fictie vrijelijk gemengd.

 

Haley gaf toe dat Roots voor een flink deel fictie was, maar de familiefeiten waaronder zijn afstamming van Kunta Kinte, via diens dochter Kizzy en haar zoon George, diens zoon Tom en diens dochter Cynthia claimde hij als correct.

Bekende genealogen toonden later echter aan dat er te veel incorrectheden zaten in het verhaal. Zo zou Toby (slavennaam van Kunta Kinte) al ver voor de geboorte van Kizzy zijn overleden. Ook werd gesuggereerd dat de griot die in Gambia Haley's verhaal had bevestigd was gecoached om een dergelijk verhaal te vertellen. Desondanks blijft Roots een indrukwekkend verhaal over Amerika's slavernij-verleden.
 

Veel meer Gambia-info op Arie's website


 
Arie